شیرها
شیرها (valve) وسایلی هستند که برای کنترل کردن جریان سیال در لوله ها مورد استفاده قرار می گیرند. عمده کاربرد آن ها عبارت است از:
- تنظیم مقدار دبی
- قطع جریان
- جلوگیری از جریان در جهت معکوس
- تخلیه فشار اضافه
برخی از پرکاربردترین انواع شیرها که در تاسیسات مورد استفاده قرار می گیرند به این قرار است:
- شیر کف فلزی (globe valve) این شیر معمولا در لوله های کوچک استفاده شده و برای تنظیم مقدار جریان استفاده می شود.
- شیر کشویی (gate valve) دریچه موجود در این شیر می تواند کاملا جلوی جریان را بگیرد. از این شیر برای قطع یا وصل جریان (و نه تنظیم مقدار جریان) استفاده می شود. مثلا قبل و بعد از پمپ نصب می شود تا بتوان پمپ را از سیستم لوله جدا کرد بدون این که آب لوله ها تخلیه شود.
* شیر سماوری (plug valve) این شیرها هم برای قطع و وصل جریان به کار می رود و با چرخش نود درجه ای از حالت کاملا باز به کاملا بسته تبدیل می شود.
- شیر توپی (ball valve) توپی بین دو نشیمنگاه باعث می شود با نود درجه چرخش از حالت کاملا باز به حالت کاملا بسته تبدیل شود. این شیر به عنوان قطع و وصل دبی مورد استفاده قرار می گیرد و در شرایط محدودی نیز ممکن است به عنوان تنظیم کننده دبی استفاده شود.
* شیر پروانه ای (butterfly valve) دیسک چرخان موجود در داخل شیر نود درجه قابلیت چرخش دارد. برای باز یا بستن این شیرها ممکن است از یک محرک (actuator) استفاده گردد. این شیرها نیز می تواند هم به عنوان تنظیم کننده دبی و هم قطع و وصل سیال مورد استفاده قرار گیرد.
* شیر یک طرفه که برای جلوگیری از گردش معکوس آب بعد از پمپ نصب می شود.
- شیر اطمینان هر سیستم بسته ای که در آن یک منبع گرمایی وجود داشته باشد (مانند دیگ) لزوما به یک شیر اطمینان نیاز دارد. با رسیدن فشار به مقدار مشخص شده فنر شیر اطمینان باز شده و فشار اضافه را تخلیه می کند. شیر اطمینان در نزدیکی دیگ نصب شده و فشار باز شدن آن بر مبنای حداکثر فشار قابل تحمل در سیستم لوله کشی و خصوصا دیگ تعیین می شود.
* شیر ترموستاتیک که از جمله شیرهای خودکار بوده و با توجه به دمای اتاق مقدار آب گرم عبوری از رادیاتور را تنظیم می کند. سنسور دما داخل شیر تعبیه شده اما در صورت لزوم می توان از سنسور بیرونی نیز استفاده نمود.
- شیر خط برگشت رادیاتور که امکان ایزوله کردن رادیاتور از طریق آن ممکن است.
- شیر توپی تخلیه یا KFE همان گونه که از نامش پیداست از نوع شیرهای توپی بوده و برای تخلیه سیستم و یا پر کردن آن به کار می آید. محل نصب آن در کنار منبع انبساط بسته بوده و می توان به آن شلنگ متصل نمود.
- شیر توپی درپوش دار یا KV که در مجاورت منبع انبساط نصب شده و توسط آن می توان منبع را برای بازرسی یا تعمیرات ایزوله کرد. علاوه بر آن درپوش موجود روی شیر باعث پنهان شدن اهرم بستن شیر می شود تا افراد ناآگاه یا غیرمسئول نتوانند با بستن شیر منبع را از سیستم جدا نمایند. برای تخلیه منبع انبساط، ابتدا با خارج کردن درپوش پلاستیکی به کمک یک آچار آلن، شیر بسته می شود تا منبع ایزوله شود. سپس مجرای مقابل را باز کرده تا آب تخلیه شود.
