پمپ های جابجایی مثبت
خانواده بزرگی از پمپ ها هستند که برخلاف پمپ های سانتریفوژ که با نیروی گریز از مرکز پمپاژ می کنند، اقدام به “جابجا” نمودن سیال می نمایند. به این پمپ ها حجمی هم گفته می شود. مکانیزم کار آن ها بدین گونه است که بصورت پیوسته بین اجزای پمپ فضای خالی ایجاد می شود و سیال به درون این فضا کشیده میشود. این فضا سپس از بین می رود و سیال ناگزیر می شود به خط تخلیه وارد شود. پمپ های رفت و برگشتی (مثل پمپ پیستونی) و پمپ های روتاری (مثل پمپ دنده ای) دو دسته اصلی این خانواده از پمپ ها هستند.
در پمپ های رفت و برگشتی حرکت پیستون یا پلانجر داخل سیلندر باعث کشیده شدن سیال به داخل سیلندر و سپس هل دادن آن به خط تخلیه می شوند. در هر دو سمت مکش و رانش از شیرهای یک طرفه استفاده می شود.
در پمپ های روتاری اجزای چرخانی وجود دارد که سیال را در دهانه مکش به دام انداخته و آن را به سمت دهانه خروجی هدایت می کنند.
منحنی مشخصه پمپ های جابجایی مثبت با پمپ های سانتریفوژ تفاوت های عمده ای دارد. مقدار دبی تولیدی در پمپ های جابجایی مثبت مستقل از هد تولیدی بوده و تقریبا ثابت است. به این لحاظ در منحنی مشخصه این پمپ ها شاهد یک خط تقریبا صاف قائم هستیم که در فشارهای بالا بعلت نشتی داخلی اندکی انحراف پیدا می کند.
این خانواده از پمپ ها در تجهیزات هیدرولیک و نیز برای تزریق سیالات شیمیایی بسیار مورد استفاده قرار می گیرند. معروف ترین و پرکاربردترین پمپ های جابجایی مثبت عبارتند از:
- پمپ دنده خارجی
- پمپ دنده داخلی (ماه و ستاره)
- پمپ لوب (گوشواره ای)
- پمپ پره ای یا vane pump
- پمپ ماردونی
- پمپ اسکرو
- پمپ پیستونی
- پمپ پلانجری
- پمپ دیافراگمی
- پمپ پریستالتیک
در پمپ های تزریق می توان با تعبیه کردن یک دیافراگم انعطاف پذیر بین سیال پمپ شونده که معمولا خورنده است و قطعات داخلی پمپ حائلی ایجاد نمود.
