سختی آب

وجود املاح معدنی و یون های کلسیم و منیزیم محلول در آب که قابلیت رسوبزایی دارند باعث می گردد که اصطلاحا آب را سخت بنامیم. این املاح در لوله ها، اتصالات و تجهیزات مختلف مدار بخصوص در دماهای بالا تشکیل یک لایه رسوب آهکی می دهد.

به این ترتیب سختی به آن بخش از کل مواد جامد محلول (TDS) گفته می شود که ناشی از کلسیم و منیزیم بوده و رسوب ایجاد می کند. رسوبات حاصل از این املاح ممکن است در صورت عدم وجود دستگاه تصفیه آب باعث سنگ کلیه و مثانه در ساکنین شود. علاوه بر آن کیفیت کار ماشین لباس شویی و ظرفشویی را پایین آورده و با ایجاد رسوب در عملکرد تجهیزات سیستم گرمایش مثل لوله ها، آبگرمکن یا دیگ و پمپ سیرکولاتور اختلال ایجاد کند.

واحد اندازه گیری سختی: سختی با واحد میلی گرم بر لیتر یا ppm بیان می شود و بصورت چشمگیری در نقاط مختلف کشور متفاوت است مثلا در شهر ارومیه کمتر از 100 و در قم بالاتر از 600 ppm می باشد.

چرا سختی گیری در مدار گرمایش لازم است؟

افزایش تلفات آب: وجود رسوب در جداره لوله ها و اتصالات باعث افزایش تلفات شده و پمپ مجبور است با فشار بیشتری کار کند تا بتواند آب را عبور دهد.

کم شدن آبدهی پمپ: از آن جا که با افزایش تلفات، پمپ مجبور به تولید فشار بالاتری خواهد بود مقدار آبدهی پمپ کمتر خواهد شد.

کم شدن انتقال حرارت: رسوب لوله مانند عایق عمل می کند. به طوری که 6 میلیمتر رسوب لوله باعث 40% کاهش راندمان انتقال گرما خواهد شد. به این ترتیب حتی اگر پمپ آبدهی قبلی خود را حفظ کرده باشد مقدار حرارت تبادل شده کمتر خواهد بود.

افزایش سرعت آب در لوله: کم شدن قطر لوله باعث افزایش سرعت آب عبوری خواهد شد. بالا رفتن سرعت هم خود مسائلی مانند افزایش سروصدا را به همراه خواهد داشت.

احتمال گیرپاژ شدن پمپ: از آن جا که سیرکولاتورهایی که در مسیر بسته مدار گرمایش مورد استفاده قرار می گیرند دارای لقی اندکی در قطعات داخلی می باشند، ایجاد رسوب آهکی ناشی از سختی آب رسوب ممکن است باعث گیرپاژ شدن پمپ گردد. تحت این شرایط لازم است پمپ باز شود و قطعات داخلی با اسید شست و شو داده شود.

وجود مقداری سختی در آب، برای سلامتی انسان از جمله رشد استخوان ها ضروری است به این خاطر آب کاملا نرم که سختی آن کمتر از 50 ppm باشد برای آشامیدن مناسب نیست. با توجه به عوارض سختی بالای آب، مقدار مجاز سختی آب آشامیدنی در استاندارد ملی ایران 200 ppm ذکر شده است. در کاربری های صنعتی و تاسیساتی با توجه به مشکلات رسوب آهکی در تجهیزات، مقدار سختی آب باید به کمتر از 100 ppm‌ برسد.

برای اندازه گیری سختی آب می توان از کیت های موجود در بازار استفاده نمود که طبق دستورالعمل آن ها با اضافه نمودن محلول شاخص به حجم معینی از آب و تغییر رنگ حاصل شده مقدار سختی بر حسب ppm به دست می آید.