شیر یک طرفه
شیر یک طرفه یا چک ولو یا شیر خودکار شیری است که در آن سیال تنها می‌تواند در یک جهت حرکت کند و در صورت برگشت سیال، مسیر حرکت مسدود می‌شود. در خطوط پمپاژ این شیر، عموما در خروجی پمپ ها مورد استفاده قرار می گیرد تا از برگشت سیال به پمپ جلوگیری نماید.
مهمترین پارامترها در انتخاب شیر یکطرفه مناسب، سایز، جنس و فشار کاری خواهد بود. شیرهای یک طرفه معمولا از جنس چدن، برنز یا استیل ساخته شده و بسته به نوع آن ها در سایزهای مختلف موجود هستند.
استفاده از شیر یک طرفه دلایل متعددی دارد که بعضی از آن ها به این شرح است:
- شیر یکطرفه خروجی پمپ اجازه نمی دهد به هنگام خاموش بودن پمپ، سیال به داخل پمپ برگشته و باعث معکوس چرخیدن پمپ شود. به این ترتیب پمپ هایی که بصورت موازی نصب می شوند حتما نیاز به چک ولو در خروجی خود دارند.
- شیر خروجی پمپ باعث جلوگیری از وارد آمدن صدمه ناشی از ضربه قوچ به پمپ می شود.
- به هنگام نصب پمپ بالاتر از منبع مکش، نیاز به استفاده از یک شیر یک طرفه (سوپاپ) در انتهای خط مکش وجود دارد تا از آن طریق بتوان خط مکش و پوسته پمپ را پر از آب نگه داشت.
معمول ترین شیرهای یک طرفه مورد استفاده عبارتند از:
• شیر یکطرفه لولایی: داخل شیر، دیسکی وجود دارد که به وسیله پین مخصوصی به بدنه لولا شده و آویزان می‌باشد. مقدار تلفات فشار در آن ها کم بوده و تا سایزهای بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد.
شیر یکطرفه فنری: به کمک نیروی فنر دیسک در جای خود قرار گرفته و از برگشت آب جلوگیری می شود. عموما در تاسیسات ساختمان برای جلوگیری از برگشت آب مورد استفاده قرار می گیرد.
• شیر یکطرفه کروی: گوی کروی موجود در شیر به هنگام وجود جریان در جهت معکوس، مجرای عبور آب را بسته و اجازه خروج آب را نمی دهد. این نوع شیر معمولا در خطوط با قطر پایین استفاده می شود.
